Skip to main content

Stille herdenking Februaristaking Hilversum

van onze secretaris, Hein van Kasbergen:

Beste lezer, toehoorder.

Staakt, Staakt, Staakt.

Enige jaren geleden nam de AFVN/BVA het initiatief om te komen tot de Februaristakingherdenking in Hilversum omdat er na het opgaan van de CPN in GroenLinks in de ’90 er jaren een vacuüm ontstond en er zich mogelijkheden aandiende tot herdenking in steden waar ook gestaakt werd, zoals Utrecht, Zaandam, Purmerend etc.

De hoofdzaak om de herdenking op een plaats te houden was dat de toenmalige Februaristakers en de toenmalige CPN die het initiatief voor de staking had genomen, zich gezamenlijk en nationaal rondom de Dokwerker wilde verzamelen. Vlak na de oorlog was de CPN populair onder de bevolking vanwege de grote offers die zij zich hadden getroost in de strijd tegen fascisme en voor de bevrijding van ons land.

De organisatie van de Februaristaking liep over veel schijven binnen en buiten de CPN en omdat zij als enige partij illegaal is blijven functioneren omdat politieke partijen werden verboden waaronder een in Hilversum die weinige van jullie kennen. Op het eind van de dertiger jaren met de grote economische crisis waren er tal van werklozenprojecten georganiseerd door de beruchte Heidemaatschappij van Ir Staf die later met plannen kwam om de veroverde Sovjet gronden door het nazileger onder fascistisch beheer te brengen. Ir Staf liet werklozen onder vaak erbarmelijke omstandigheden werken. De berg en vijver van Anna’s Hoeve in Hilversum, Bos Birkhoven in Amersfoort maar ook het Amsterdamse bos waren projecten waar met name Amsterdamse werklozen dagelijks per trein naar werden aangevoerd. De werklozenvereniging Eendracht Maakt Macht wist veel werklozen ideologisch te binden ook aan de CPN in die tijd. Zij waren een deel met andere communisten betrokken bij de staking. Het kwam hier zelfs ook tot een staking voor het stadhuis van Baarn, men stapte uit de trein op station Baarn en liep bij honderden naar het stadhuis, nog nooit vertoond, met eisen voor betere werkomstandigheden en hoger loon. Ik wil hier de link leggen vanuit het Gooische naar de Februaristaking met de arbeiders van de werkverschaffing waar helaas weinig over bekend is, nergens zijn in de natuurgebieden enige aanwijzingen te vinden rondom deze heldhaftige mannen, Het bewustzijn van de tewerkgestelden verhoogde zich en het versterkte de gelederen van de CPN rondom de Februaristaking toen zij op de avond van 24 Februari op de Noordermarkt in Amsterdam samenkwamen en met ongeveer 300 leden de Februaristaking uitriepen en daarmee de nazi ’s trotseerde.

In grote lijnen is het verhaal van de Februaristaking ondertussen wel bekend en de rol van de CPN werd daarin vaak verzwegen, het bleef bij een spontane actie vanuit de bevolking Het beroemde pamflet Staakt Staakt Staakt mocht niet worden gezien als iets van de driehoofdige leiding van de CPN en Paul de Groot als verantwoordelijk partijsecretaris en van Joodse afkomst werd zelfs van lafheid beticht omdat hij op het eind van de oorlog moest onderduiken. Hij en zijn gezin werden verraden , hij kon ternauwernood ontsnappen maar zijn vrouw en dochter werden naar Auschwitz gedeporteerd en vermoord. De “koude oorlog” die rond de 50 er jaren uitbrak bracht de verzetsmensen die in de oorlog streden voor een betere wereld , waarin voor iedereen welvaart zou zijn, bracht grote teleurstellingen teweeg. Onlangs kwam ik een aanzet tot een gedenkboek tegen met de namen van 1000 vermoorde mensen uit de CPN door de nazi’s , nog steeds geen uitgever gevonden en dat vanaf 1945 toen het initiatief kwam en nooit is verschenen.. Subsidies werden jarenlang geweigerd vanwege gebrek aan “draagvlak” , het staat er echt. Het beste wat de arbeidersklasse heeft voortgebracht tegen het misdadige fascisme rond de bezetting wordt met een pennenstreek als gebrek aan “draagvlak” weggeschreven. Het heeft de CPN ernstige schade toegebracht want haar beste ideologische opgeleide kaders die hun leven voor democratie en vrijheid gaven veroorzaakte een groot aderlating in het ideologische voortbestaan van de CPN. Er is geen enkele andere politieke partij in Nederland geweest die zoveel menselijke ideologische kennis heeft verloren. Het grootste deel van de oorlogsmisdadigers en hun bondgenoten kwamen met in verhouding lichte straffen weg want er moest weer winst worden gemaakt. Ik heb verzetsstrijders gekend die me vertelde dat ze het nooit meer zouden doen want zij vochten voor een rechtvaardige wereld.

Er is terecht veel rondom de Februaristaking en met name over de Jodenvervolging maar over het politieke belang van de Februaristaking is nauwelijks geschreven en dat heeft ook te maken met die verzetsstrijders die teleurgesteld waren in de afloop van de oorlog.
Zoals maar weinigen lezers weten van het bestaan van de Nederlandse Unie die tussen juli 1940 en augustus 1941 functioneerde. De leiders hiervan waren de Quay de latere KVP minister-president, Einthoven en Homan. De Unie streefde naar erkenning van de gewijzigde politieke verhoudingen in Europa en wilde samenwerken met de Duitsers in een verklaring op 23 juli 1940. Zij wilde hiermee de groei van de NSB beperken, maar gingen zelfs zover dat ze uitgeweken Joden naar Nederland met een regeling wilde uitwijzen, overigens was dit ook deels de politieke keuze van regeringen voor de oorlog. De Februaristaking van 25 februari 1941 stond dit alles in de weg en verklaart mogelijk ook waarom de Unie niet meer bruikbaar was voor de nazi ‘s
De Unie had ongeveer 1 miljoen sympathisanten en driehonderdduizend leden en belangrijk was ook het aanvaarden van de Duitse suprematie. In dit kader van aanhang van de Unie is het niet vreemd dat we zoveel populistisch partijen hebben waarmee ik niet wil zeggen dat ze allemaal racistisch of fascistisch zijn.
Professor Lou de Jong die de geschiedenis van de 2e Wereldoorlog heeft geschreven heeft het driemanschap van collaboratie beschuldigd. Des te pijnlijker voor verzetsstrijders en goede Nederlanders dat Jan de Quay (Katholieke Volks Partij ) het latere CDA , enkele jaren na de oorlog minister-president van Nederland werd

De Februaristaking kwam daarom op het juiste moment in de tijdsperiode dat de Nederlands Unie een onstuimige groei meemaakte, vergeet Nederland was in crisis en delen van de bevolking hadden in eerste instantie best hoop op nazi-Duitsland voor een betere toekomst. Ik heb vroeger vaker gehoord dat als de Duitsers van de Joden waren afgebleven het mogelijk anders in Nederland had kunnen aflopen. Niet alles is hier wetenschappelijk onderbouwd maar ik probeer onderbelichte zaken te beschrijven. Het is mogelijk wel zo dat door de Februaristaking de schellen bij veel Nederlanders zijn afgegaan door de tienduizenden die in staking gingen en daarna de het geweld van de Wehrmacht met eigen ogen konden aanschouwen Het geweld kwam ook deels van de in Amersfoort gelegerde Westland divisie die als onderdeel van de ongeveer 20.000 Nederlandse vrijwillige SS en Wehrmacht soldaten in de voormalige Sovjet- Unie tegen het Russische volk en leger werden ingezet.
Misschien mag ik ook vermelden dat 80% van de slagkracht van nazi-Duitsland aan het front in Oost-Europa was en daarom kunnen we Rusland niet uitsluiten bij internationale herdenkingen tegen fascisme. Het historisch revanchisme is groeiende in Europa en steeds meer monumenten van het Rode Leger worden vernield. In Wenen dat door het Rode Leger werd bevrijd staan permanent camera ’s opgesteld. Regeringen moeten actiever worden in het beschermen van oorlogsmonumenten vanuit de Tweede Wereldoorlog en niet worden vernield

Ter gelegenheid van de Februariherdenking in Amsterdam op 25 februari 2021 vertolkte de historicus en schrijver Geert Mak zijn zienswijze op toen en nu. Kort samengevat vertelde Geert dat racistische en fascistische ideeën de laatste jaren weer gangbaar zijn geworden. Hij stelde vervolgens dat het niet in alles meer te maken heeft met het fascisme van de vorige eeuw, maar wel met de eenentwintigste- eeuw variatie hierop.

Persoonlijk denk ik dat het wijze woorden van Geert Mak zijn, maar tegelijk is er ook grote verwarring door demissionair minister- president Rutte die de Februaristaking tentoonstelling in het Verzetsmuseum mag openen, terwijl hij ooit is veroordeeld voor een racistische uitspraak en moest aftreden omdat hij duizenden mensen met een niet Nederlandse afkomst heeft laten discrimineren bij het kindertoelage schandaal en zegt dat de Februaristakers over moed beschikten, ja dat is waar maar Rutte dus niet. We zien Martin Bosma van de PVV met een krans bij de Dokwerker lopen als ondervoorzitter van de Tweede Kamer, vult u maar zelf in wat u daarvan vind. Verleden jaar nog Grapperhaus nog bij de Dokwerker en als het over avondklok gaat, waren er veel oudere Nederlanders die daar hevig van schrokken Als AFVN maken wij ons veel zorgen over privacy en dat doet ons ook denken aan de Tweede Wereldoorlog, veel bestandensystemen zijn ondertussen levensgevaarlijk voor de bevolking ook al doe je geen vlieg kwaad. Het vertrouwen in de overheid gaat ziende achteruit. De huidige en toekomstige pandemie leveren honderden vragen op en beperkt de bewegingsvrijheid van de burger. Stel je eens voor het systeem zich naar een dictatuur ontwikkeld nu de burger elementaire democratische rechtsmiddelen in een snel tempo verliest, is dit tijdelijk om opgesloten te worden in je eigen huis, mag de politie zonder lastgeving in je woning komen als er meer als een aantal mensen daar zijn? Ben je je verplicht te laten vaccineren en wat gebeurt er als je dat niet wil, gaan we echt een corona paspoort verplicht krijgen en als je weigert? Een gele, rode en diverse andere gekleurde sterren op de borst is de nachtmerrie van iedere Februaristaker en haar nazaten. Er zijn veel overeenkomsten met de Tweede Wereldoorlog en volgens de AFVN moet de overheid zich dat realiseren zonder alle kritiek als nep nieuws weg te zetten.
Hoe en waar eindigt dit, mogelijk met repressie dat al in voorbereiding is om nog meer controles op burgers uit te oefenen en dat liep verschrikkelijk slecht af met de bestanden op ras en ideologische kenmerken. Nederland was het makkelijkste land waar de nazi’s hun tegenstanders konden ophalen met een druk op de bel.

Waaruit ontstaat de invloed van fascisme op de bevolking? Het lukt haar in veel gevallen op demagogische wijze de mensen voor zich te winnen met populistische uitspraken die zij nooit in vervulling kan en wil brengen om nijpende tekorten en behoeften te realiseren want dat kunnen de “oude partijen” ook wel en nog beter als het op socialistische wijze gaat.
Fascisme wakkert vooroordelen aan en treed op als beledigende natie of staat op en vangt in het belang van de meest reactionaire kringen ontgoochelde kiezers op die zich van de “oude partijen ” afwenden
Ernstig is de ideologische verzwakking aan de linkerzijde omdat daar traditioneel de mensen toegerust werden met kennis om te strijden tegen fascisme, omdat socialisme de erfvijand van fascisme verzwakt lijkt in dit deel van de wereld maakt de AFVN/BvA zich grote zorgen maken Welke grote internationale macht geeft nog enige bescherming als het om nieuwe fascistische staatssystemen en imperialisme gaat?

Ik roep dan iedereen op zich bij partijen aan te sluiten die tegen racisme, fascisme zijn en voor de vrede zijn.

Opgedragen aan alle communistische verzetsstrijders in Hilversum

De AFVN is aangesloten bij de Fédération Internationale des Résistants (FIR), een internationale overkoepelende organisatie.

Eed van de gevangenen van het fascistische concentratiekamp Buchenwald:

Een wereld van vrede is ons doel

Wij zweren!… Wij staken de strijd eerst wanneer ook de laatste schuldige voor het gerecht van de volken staat!

Ons parool is de vernietiging van het Nazidom met al zijn wortels! De opbouw van een nieuwe wereld van vrede en vrijheid is ons doel!

Dat zijn wij de vermoorden, hun familieleden schuldig.