Skip to main content

Politiestaat ook in onze buurlanden in aanbouw. Frankrijk onder permanente noodtoestand, Spanje gebruikt geweld tegen Catalonië

By 26 oktober 2017januari 4th, 2018Fascisme, Referendum

door Kees van der Pijl, Comite van Waakzaamheid.

Dagblad Trouw enkele dagen terug: ‘Frankrijk schrapt na twee jaar de noodtoestand.’ Een misleidende kop, want uit het bericht daaronder kan de lezer opmaken dat de noodtoestand (een in de grondwet voorziene uitzonderingstoestand) is omgezet in een gewone wet, waardoor de mogelijkheden tot afluisteren zonder rechterlijke toestemming, alsmede andere inperkingen van de burgerrechten, permanent worden gemaakt.

In Spanje wordt de uiterst rechtse regering-Rajoy geconfronteerd met een afscheidingsbeweging in Catalonië en ook daar is het antwoord politiegeweld en inperking van rechten. In de Spaanse media wordt gespeculeerd over het uitroepen van de noodtoestand en veel wijst erop dat het ook hier de kant opgaat van militair bestuur en opschorting van fundamentele democratische rechten.

De EU heeft zich bij monde van onze eigen Frans Timmermans accoord verklaard met het gebruik van geweld door Madrid. ‘De regionale regering van Catalonië heeft er door een referendum te organiseren voor gekozen om de wet te overtreden en het is de plicht van iedere regering om de wet te handhaven en dat vereist soms het gebruik van proportioneel geweld.’

Bij ons de Sleepnetwet, ook wel kernachtig ‘Meeloerwet’ genoemd; in Frankrijk afluisteren onder de permanente noodtoestand; in Spanje, mocht het maandag tot een uitroepen van de onafhankelijkheid komen, mogelijke afkondiging van de artikelen 115 (intrekken regionale autonomie) en 116 (opheffen burgerlijke vrijheden inclusief het stakingsrecht en verkiezingen, en instellen perscensuur).

Opvallend bij dit alles is de rol van de sociaaldemocratie.

In ons land is het de als leugenaar ontmaskerde Plasterk die mocht blijven zitten om de Meeloerwet erdoor te jassen. Zijn partij, de PvdA, had er geen bezwaar tegen dat hij afluistergegevens in bulk naar de Amerikaanse inlichtingendiensten had laten doorsluizen. Het verhaal dat hij juist een boze brief naar de NSA had gestuurd bleek gelogen, maar vooruit. Het verkiezingsdebakel van afgelopen maart maakte duidelijk dat de partij, na eerder de ‘ideologische veren’ te hebben afgeschud, nu ook de kiezers van zich heeft afgeschud. Het heeft de demissionaire minister en zijn partij niet gehinderd om drie maanden later de meest vergaande inperking van rechten sinds de Tweede Wereldoorlog door te drukken.

In Spanje heeft de Socialistische Partij van Catalonië, de Catalaanse tak van de Spaanse PSOE, zich openlijk bij de onverzoenlijke houding van de regering-Rajoy aangesloten door een klacht tegen de afscheidingsbeweging in te dienen bij het Spaanse Constitutionele Hof. Het Hof heeft deze klacht vervolgens gegrond verklaard.

We kunnen ons erover beklagen dat de PvdA zich bij ons aan de neoliberale afbraakpolitiek van de VVD heeft uitgeleverd, maar in Spanje is deze stap van de sociaaldemocraten nog ernstiger. De regering-Rajoy is een rechtstreekse erfenis van het Franco-tijdperk, de extreem rechtse dictatuur die werd ingesteld na de burgeroorlog (gewonnen dankzij de steun van de kerk en van Hitler en Mussolini).

Separatisme heeft in de huidige tijd weinig goeds gebracht. Het uit elkaar vallen van Joegoslavië, van de Sovjet-Unie, van Soedan, en nu Irak en Syrië, overal heeft het nieuwe problemen veroorzaakt, inclusief nieuwe (burger-) oorlogen. Ook voor Catalonië geldt dat er hooguit een nieuwe elite aan de macht komt en er weer nieuwe minderheden ontstaan, want er wonen ook niet-Catalanen die helemaal niet voor afscheiding zijn. Maar door de diepe crisis in Spanje na 2008 en de corruptieschandalen werden oude wonden uit de Spaanse burgeroorlog weer opengereten, zeker toen het Constitutionele Hof in 2010 het Autonomiestatuut dat door PSOE-premier Zapatero met Catalonië was overeengekomen, ongrondwettig verklaarde. Daarmee werden voorstanders van regionele autonomie, waarmee in Spaans Baskenland nota bene de scherpe randjes van het separatisme waren afgeslepen, tot voorstanders van afscheiding gemaakt.

Ook in Frankrijk is het de sociaaldemocratie die haar failliet als sociale beweging, als historische hoofdmacht van de arbeidersbeweging, compleet maakt door de grondslag te leggen voor de uitholling zo niet opheffing van de democratie. Natuurlijk heeft Macron helemaal niets met socialisme te maken, maar de inspanning om de noodtoestand permanent te maken begon onder Hollande; Macron, diens economische adviseur en vervolgens minister, heeft haar nu permanent gemaakt.

Overal in Europa wordt gewerkt aan de vestiging van een postmoderne politiestaat onder Amerikaanse auspiciën. Uiteraard met verschillende achtergronden, andere hoofdrolspelers, een ander verloop. Ons in Nederland rest nog een week om zeker te stellen dat dit opnieuw ter discussie komt.

In een referendum.