Prof. Dr. Heinz Sünker,
Universität Wuppertal
Dr. Stephan Stracke
Verein zur Erforschung der sozialen Bewegungen im Wuppertal
www.wuppertaler-widerstand.de
Wuppertal, 12-1-2016
Geachte Dames en Heren,
Wij willen graag uw aandacht vestigen op een evenement op 23 april 2016 in het verzetsmuseum te Amsterdam.
In het voorjaar van 2016 zijn de ‘Wuppertaler vakbondsprocessen’ en de verzetsactiviteiten van het ‘Centraal Wuppertal Comité’ 80 jaar geleden.
Mijn naam is Stephan Stracke, ik ben historicus uit Wuppertal, Duitsland. Sinds enige jaren doe ik onderzoek naar de ‘Wuppertaler Gewerkschaftsprozesse’ en naar het ‘Centraal Wuppertal Comité’. De laatste jaren heb ik de processen tegen de SS´ers Heinrich Boere en Siert Bruins ondersteunt.
Wij zijn van plan op zaterdag 23 april 2016 een bijeenkomst te organiseren met voormalige verzetsstrijders en nabestaanden van leden van het ‘Centraal Wuppertal Comité’ in Amsterdam. Wij willen onze waardering uitspreken voor de Nederlanders die de gevangen genomen Wuppertaler arbeiders met hun families en de Wuppertaler emigranten solidair ondersteunt hebben. Om deze reden willen wij, Wuppertaler nabestaanden van verzetsstrijders, wetenschappers, vakbondsleden en antifascisten met een bus uit Wuppertal naar Amsterdam reizen en willen de dank van de Wuppertalers overbrengen.
De bijeenkomst is samen met het International Institute of Social History, Amsterdam en het Center for International Studies in Social Policy and Social Services en de Universität Wuppertal georganiseerd.
Ik nodig u – ook namens Dr. Ursula Langkau-Alex, Honorary Fellow, International Institute of Social History, Amsterdam en Prof. Heinz Sünker, Universität Wuppertal – hartelijk uit in het Verzetsmuseum.
Misschien kunt u ook nog verder geïnteresseerden, in het bijzonder familieleden, informeren en deze uitnodiging verder verspreiden.
Het evenement vind plaats op 23 april 2016 van 15:00 tot 17:30 uur in het Verzetsmuseum te Amsterdam.
Op de bijeenkomst spreken o.a.:
– Mirjam Ohringer (Amsterdam), verzetsstrijder;
– Dr. Ursula Langkau-Alex, Honorary Fellow, International Institute of Social History, Amsterdam;
– Prof. Heinz Sünker, Universität Wuppertal;
– Sabine Graf, stellvertretende Vorsitzende Deutscher Gewerkschaftsbund DGB NRW;
– Marjan Oerlemans (Haarlem), dochter van A.C. Oerlemans (Wuppertal-Comité);
– Sinja Alma (Amsterdam), dochter van Aleida Lie Heijnen (Wuppertal-Comité);
– Peter Alma (Amsterdam), zoon von Aleida Lie Heijnen (Wuppertal-Comité);
– Ans Samama-Polak (Voorburg), dochter van de joodse verzetsstrijder;
– Filosoof Leo Polak (Wuppertal-Comité) (aangevraagd).
Achtergrond
In het begin van het jaar 1935 startte de Gestapo een buitengewone operatie van arrestaties. Van 1935 tot 1937 zijn in Wuppertal meer dan 1900 mensen gearresteerd en 649 personen werden door de zogenaamde ‘Wuppertaler vakbondsprocessen’ tot meerdere jaren gevangenisstraf veroordeeld wegens voorbereiding van hoogverraad. 17 activisten verloren hun leven tijdens het vooronderzoek van de politie.
De zogenaamde ‘Wuppertaler Gewerkschaftsprozesse’ kregen toen ook internationale aandacht. In heel Europa hebben sympathisanten met de 1900 gearresteerde Wuppertaler arbeiders zich ingezet. De internationale vakbond (IGB) en ook de voorzitter van de Sociaaldemocratische partijen in het Exil (SOPADE) hebben de gearresteerde Wuppertaler arbeiders ondersteunt.
Uitstekend was de ondersteuning van de Wuppertaler Verzetsstrijders door hun wereldwijde mensenrechtencampagne met het Wuppertal Comité. Een van de Nederlandse intellectuelen in Amsterdam stichtte het ‘Centraal Wuppertal Comité’ en begon op Kerstmis 1935 geld voor de families van de gearresteerden in te zamelen. Op het hoogtepunt van deze campagne hebben Franse vakbonden en Nederlandse studentenorganisaties een delegatie naar de processen in Wuppertal gestuurd.
Een lijst met 77 namen van bekende ondersteuners en activisten onder de Nederlandse intellectuelen en uit de arbeiders-, vrouwen- en vredesbewegingen is te vinden op de volgende website: http://www.gedenkbuch-wuppertal.de/de/wuppertal-komitee. Genoemd worden o.a. Brechta Adama van Scheltema, Menno ter Braak, M. Clarion-Broekman, Frans Coenen, Clara Enthoven, Elise Frederika de Jong-van Biema, Maurits Kann, Selma Meyer, Eva Raedt-de Canter, Nico Padt, Leo Polak, Henriëtte Roland Holst-van der Schalk, Joachim Schrijver, A.C. Oerlemans, Izaak Kisch, Nico van Suchtelen en Herman Wolf.
Na de invasie van de Duitse Wehrmacht in mei 1940 werden de activiteiten van het Wuppertal Comité niet vergeten. Integendeel: vooral de joodse Nederlanders, die voor het Wuppertal Comité werkten, waren in groot gevaar. Er zijn veel leden gearresteerd. Tenminste 10 leden hebben gewelddadig de dood gevonden (Menno ter Braak, Elise Frederika de Jong-van Biema, Maurits Kann, Werner Kowalski, Erich Kuttner, Selma Meyer, Leo Polak, Friedrich Rüddenklau, Abraham Manjoe Teitel, Franz Vogt). Vijf joodse leden van het Wuppertal Comité zijn in concentratiekampen vermoord.
Hoogachtend,
Stephan Stracke
Heinz Sünker
Wij verontschuldigen ons voor het zeker niet altijd juiste Nederlands.
Bijlagen:
Brief Centraal Wuppertal Comité Amsterdam, October 1936 (jpg)
Edgar André onschuldig ter dood veroordeeld, in Bulletin Nr. 8 en deel 2 (jpg)
Brief Centraal Wuppertal Comité, 9 Sept. 1936, Duits (jpg)
Einladung Amsterdam (pdf)
Mitglieder des Wuppertal-Komitees (Centraal Wuppertal Comité) (pdf)