Op 19 augustus, amper drie weken na de presidentsverkiezingen, kondigde Nicolas Maduro, huidig en opnieuw verkozen president van Venezuela, de organisatie aan van een congres tegen het fascisme in Caracas.
Als data werden 10 en 11 september naar voor geschoven, niet toevallig op de 51ste verjaardag van de staatsgreep tegen president Allende van Chili. Doel is wereldwijd alle krachten tegen fascisme, neofascisme en gelijkaardige strekkingen te verenigen.
Ondanks de korte mobilisatietijd telde het congres meer dan 1200 deelnemers, een zeshonderdtal van hen Venezolanen, de anderen afkomstig uit 95 landen van de vijf continenten. Er was onder meer een opvallend sterke aanwezigheid van Afrikaanse deelnemers en van inheemsen uit de verschillende Latijns-Amerikaanse landen.
Waarom Venezuela?
Venezuela heeft de grootste petroleumreserve ter wereld. De VS kunnen zich met andere woorden ‘niet permitteren’ om de controle daarover te verliezen. Dat is de hoofdinzet van de agressie tegen het land sinds Hugo Chávez in 1998 de verkiezingen won en een ‘Bolivariaanse revolutie’[1] op gang trok.
Het behoud van die achtertuin was ook het motief van de imperialistische agressie van de VS tegen Cuba, dat sinds de revolutie in 1959 onder vuur ligt, of van de staatsgrepen tegen Allende in Chili (1973) en Manuel Zelaya in Honduras (2009). De staatsgreep tegen Evo Morales in Bolivia (2019) kan niet los gezien worden van de enorme lithiumvoorraden van dat land. Vandaag is Venezuela het epicentrum van de agressie van de VS die steeds verder in het nauw gedreven wordt.
Dat verklaart ook de berichtgeving én de golf van geweld die volgde op de verkiezingsuitslag van 28 juli 2024. Op die dag zelf werden twee pogingen om nationale stroompannes te veroorzaken verijdeld. In een land waar de volledige stemmingsprocedure digitaal verloopt, betekent dat soort sabotage het platleggen van de verkiezingen. Door het efficiënt optreden van veiligheidsdiensten en overheid zijn die sabotagepogingen verijdeld of zeer snel hersteld.
Haat en terreur zaaien als actiemethode
Intussen waren honderden jonge tot zeer jonge relschoppertjes opgehitst en klaar gehouden om te moorden en te branden. Het regende persoonlijke bedreigingen op de sociale media tegen al wie bekendstaat als ‘chavista’. Een aantal woningen van volksleiders en -leidsters en installaties zoals scholen, gezondheidscentra of lokalen van de PSUV (de partij van Chávez en Maduro) werden beschoten en in brand gestoken.
Volgens de Venezolaanse overheid is er een direct verband tussen de uiterst rechtse oppositie van Maria Corina Machado en haar presidentskandidaat Edmundo González Urrutia en het extreem geweld dat Venezuela teisterde tussen 28 en 31 juli.
Feit is dat Machado herhaaldelijk opriep om met geweld de overwinning van de verkiezingen op te eisen. Haar banden met de VS-overheden, die een directe interesse hebben in een machtsovername in Venezuela, zijn overigens geen geheim.
Fascisme
Het kan op het eerste gezicht zwaar op de hand lijken om de term fascisme of neofascisme toe te passen op de aanvallen die vandaag gebeuren tegen de Bolivariaanse revolutie.
Maar de draagwijdte van de sabotageacties, het aanzetten tot haat en geweld, het internationaal afschilderen van de Venezolaanse president en zijn equipe als een dictatuur tegen het volk en het meedogenloos vermoorden van burgers om een klimaat van terreur te genereren, alles met het oog op regime change, kan je moeilijk anders kwalificeren.
Solidariteit met Venezuela als demarcatielijn tegen fascisme en neofascisme
In het debat rond het definiëren van de huidige uitingen van het fascisme keert Jorge Arreaza (uitvoerend secretaris van ALBA-TCP[2] en kaderlid van PSUV) terug naar de essentie van de definitie. Je hebt een fascistisch bewind wanneer een bedrijfselite de staat volledig in handen heeft en bewind voert tegen het volk op basis van repressie.
Lenin parafraserend noemt hij de huidige uitingen “de superieure fase van het neoliberaal imperialisme”. Het transnationaal financieel kapitaal controleert vandaag de economieën en drukt een valse, neoliberale vorm van democratie door die fundamenteel gericht is tegen de werkende klasse.
Venezuela, dat met zijn onafhankelijke koers het VS-imperium uitdaagt in de eigen achtertuin, fungeert vandaag als laboratorium voor het neofascisme. Daarom markeert solidariteit met Venezuela de grens tussen fascisme en anti-fascisme.
Als het fascisme erin slaagt in Venezuela de macht te grijpen betekent dat burgeroorlog, bloedbaden en ernstige gevolgen voor veel andere landen in de regio. Dat was het motief van het samenroepen van het anti-fascistisch congres in Caracas.
Ecuadoraans intellectuele en activiste Irene Leon verwees naar een principe uit de definitie van Fidel Castro van het begrip revolutie: “aanvoelen van het historisch moment” (sentido del momento historico) om haar steun uit te drukken voor het initiatief dat de Venezolaanse overheid nam met dit congres.
Ze wijst op het revolutionair potentieel dat vandaag in Latijns-Amerika bestaat en de opkomst van uiterst rechtse neokoloniale initiatieven zoals het Foro de Madrid met als directe inzet om dat potentieel neer te slaan.
Abel Prieto, voormalig Cubaans minister van Cultuur en directeur van Casa de las Americas, hamert op het cruciaal belang van de strijd om de communicatie. De inzet is het redden van zowel het verleden, het heden én de toekomst, benadrukt Prieto.
In het Valencia van 1937 ging een gelijkaardig anti-fascistisch congres door, tegen de opkomst van het fascisme in Spanje. “De overwinning van Franco in Spanje zette de deur open voor Mussolini en Hitler op het Europese continent. Vandaag neemt Venezuela die rol op en het is van fundamenteel belang dat we dit keer het fascisme overwinnen”, aldus de Cubaanse intellectueel.
Oprichting van een internationale tegen het fascisme
Fascisme in Venezuela is niet nieuw, legt Diosdado Cabello (minister van Binnenlandse Zaken, Justitie en Vrede) uit. Venezuela was tot 1998 gedurende 40 jaar al een proeftuin. Onder de schijn van een liberale democratie verdwenen toen 11.000 jonge mensen. Van 3.000 van hen is tot op vandaag niet het minste spoor teruggevonden.
Er is dringend nood aan een Antifascistische Internationale om collectief weerwerk te bieden. De oproep van president Maduro op het slotplenum van het congres om die te vormen, wordt op gejuich onthaald. Precies 51 jaar nadat President Allende in Chili vermoord werd, neemt Venezuela de fakkel over.
Allende probeerde het socialisme op te bouwen in Chili, vandaag doen ze dat in Venezuela, als antwoord op een kapitalistisch systeem dat mens en milieu kapotmaakt.
De overwinning van Franco in Spanje vlak voor de Tweede Wereldoorlog, gaf het startschot aan het toenmalige fascisme om heel Europa in te nemen. Die geschiedenis mag zich niet herhalen, daarom is Venezuela vast van plan om het huidige fascisme een halt toe te roepen.
Oprichting van Antifascistische Internationale in Caracas – DeWereldMorgen.beDeWereldMorgen.be
Dit artikel is bewerkt (ingekort) door de redactie van de AFVN.