Op 27 januari herdenkt de Internationale Federatie van Verzetsstrijders (FIR) – Vereniging van Antifascisten niet alleen de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz in 1945, maar ook de bevrijding van de stad Leningrad met het doorbreken van de blokkade door het Sovjetleger op 27 januari 1944, 80 jaar geleden. De internationale antifascistische beweging herdenkt de meer dan een miljoen slachtoffers van de blokkade en brengt hulde aan de helden die hun leven gaven voor de bevrijding van het fascisme.
De invasie van de Sovjet-Unie op 22 juni 1941 nam een speciale plaats in in de plannen van het Duitse fascisme voor wereldverovering. Het ging om de grondstoffenreserves van de USSR en de industriële capaciteiten in het westen van de Sovjet-Unie. In de “Barbarossa-zaak” waren deze grondstoffen stevig gepland om überhaupt oorlog te kunnen voeren tegen de USSR. Het miljoenenleger dat oprukte naar het oosten moest bevoorraad worden uit de voorraden van de lokale bevolking en zo de inwoners, die beschouwd werden als “Slavische sub-mensen”, van hun levensonderhoud beroven. Het was ook een ideologisch gemotiveerde uitroeiingsoorlog tegen de “Joods-Bolsjewistische” vijand.
Toen de fascistische legers eind augustus 1941 Leningrad bereikten, slaagden ze er niet in de stad te veroveren. In plaats daarvan werd op 8 september 1941 een blokkade gesloten. Dit betekende dat de stad, waar op dat moment ongeveer drie miljoen mensen woonden, in het zuiden werd geblokkeerd door Duitse troepen en hun bondgenoten en in het noorden door Finse eenheden. Voedsel en andere voorraden konden alleen tijdelijk en met groot risico de stad worden binnengebracht via het Ladogameer in het oosten. De blokkade van Leningrad en de uithongering van haar inwoners maakte deel uit van de misdadige oorlogsvoering in Oost-Europa, die terecht wordt aangeduid met de term “uitroeiingsoorlog”. Tijdens het beleg stierven meer dan een miljoen mensen van honger en ondervoeding.
Desondanks verzette de bevolking van Leningrad zich bijna drie jaar lang tegen het fascistische beest en gaf een zichtbaar signaal af dat de “onoverwinnelijke” Wehrmacht zijn grenzen had bereikt. De heldendaden van de inwoners en het Sovjetleger, dat de aanvoer van de mensen over de bevroren Baltische Zee in de winter organiseerde en in januari 1944 de blokkade kon doorbreken, zijn onvergetelijk. Na de oorlog kregen de stad en haar inwoners terecht de eretitel “Heldenstad”. De stad draagt deze titel vandaag de dag nog steeds, ook al heet het nu Sint-Petersburg.
Tot op de dag van vandaag weigert de Bondsrepubliek Duitsland enige compensatie te betalen aan niet-joodse burgers van de voormalige Sovjet-Unie of het huidige Rusland. In een open brief aan de Duitse regering herfst 2023, bekritiseerden de laatste overlevenden van de blokkade: “Er zijn nu minder dan zestigduizenden van ons, allemaal mensen van verschillende nationaliteiten, die de verschrikkingen van de belegerde stad hebben overleefd.” Ze veroordelen de weigering van Berlijn om de aan Joodse overlevenden beloofde compensatie uit te breiden “naar alle blokkadeslachtoffers die vandaag nog in leven zijn, ongeacht hun etniciteit”. De Duitse plannen voor de hongermoord “voorzagen immers niet in uitzonderingen op basis van nationaliteit”. “We doen een beroep op de Duitse regering … om de humanitaire betalingen uit te breiden naar alle overlevenden van de blokkade, zonder uitzondering.”
De Duitse regering heeft alleen ingestemd met een financiële bijdrage aan een ziekenhuis voor oorlogsveteranen in Sint-Petersburg en met het opzetten van een Duits-Russisch ontmoetingscentrum als “humanitair gebaar”. Volgens de Russische ambassade in Berlijn vorderen beide projecten echter maar langzaam en zijn ze nog lang niet gerealiseerd. Gezien het sanctiebeleid in verband met de oorlog in Oekraïne zullen zelfs deze resultaten waarschijnlijk worden uitgesteld tot de dag na nooit-nooit. De ambassade benadrukt dat het absoluut niet om geld gaat. De Russische staat zal er immers zelf voor zorgen dat veteranen en slachtoffers van de blokkade in waardigheid kunnen leven. Het gaat eerder om “gerechtigheid, geweten en de oprechtheid van Duitse politici die spreken over hun verantwoordelijkheid voor de gruwelijke misdaden van het Nazi-regime op het grondgebied van de USSR, waaronder de Leningrad Blokkade.”
De FIR combineert de herinnering aan de bevrijding van Leningrad met zijn steun voor de gerechtvaardigde eisen van de overlevenden.
After 900 days – The liberation of Leningrad on January 27, 1944
On January 27, the International Federation of Resistance Fighters (FIR) – Association of Anti-Fascists commemorates not only the anniversary of the liberation of the Auschwitz extermination camp in 1945, but also the 80th anniversary of the liberation of the city of Leningrad with the breaking of the blockade by the Soviet army on January 27, 1944. The international anti-fascist movement commemorates the more than one million victims of the blockade and pays tribute to the heroes who gave their lives for the liberation from fascism.
The invasion of the Soviet Union on June 22, 1941 occupied a special place in German fascism’s plans for world conquest. It was about the raw material reserves of the USSR and the industrial capacities in the west of the Soviet Union. In the “Barbarossa case”, these resources were firmly planned in order to be able to wage war against the USSR at all. The army of millions advancing eastwards should be supplied from the supplies of the local population and thus deprive the people living there, who were regarded as “Slavic sub-humans”, of their livelihood. It was also an ideologically motivated war of extermination against the “Jewish-Bolshevik” enemy.
When the fascist armies reached Leningrad at the end of August 1941, they did not succeed in conquering the city. Instead, a blockade ring was closed on September 8, 1941. This meant that the city, which was home to around three million people at the time, was blocked to the south by German troops and their allies and to the north by Finnish units. Food and other supplies could only be brought into the city temporarily and at great risk via Lake Ladoga in the east. The blockade of Leningrad and the starvation of its inhabitants was part of the criminal warfare in Eastern Europe, which is correctly characterized by the term “war of extermination”. In fact, more than a million people died of hunger and malnutrition during the siege.
Nevertheless, the people of Leningrad resisted the fascist beast for almost three years and sent a visible signal that the “invincible” Wehrmacht had reached its limits. The heroic deeds of the inhabitants and the Soviet army, which organized the supply of the people across the frozen Baltic Sea in winter and was able to break the blockade ring in January 1944, are unforgotten. After the war, the city and its inhabitants were rightly awarded the honorary title of “Hero City”. The city still bears this title today, even though it is now called St. Petersburg.
To this day, the Federal Republic of Germany refuses to pay any compensation to non-Jewish citizens of the former Soviet Union or present-day Russia. In an open letter to the German government fall 2023, the last survivors of the blockade criticized: “There are now fewer than sixty thousands of us, all people of different nationalities, who survived the horrors of the besieged city.” They condemn Berlin’s refusal to extend the compensation promised to Jewish survivors “to all blockade victims still alive today, regardless of their ethnicity”. After all, the German plans for the starvation murder “did not provide for any exceptions based on nationality”. “We appeal to the German government … to extend the humanitarian payments to all blockade survivors without exception.”
The German government has only agreed to make a financial contribution to a St. Petersburg hospital for war veterans and to set up a German-Russian meeting center as a “humanitarian gesture”. According to the Russian embassy in Berlin, however, both projects are only making slow progress and are far from being realized. In view of the sanctions policy in connection with the war in Ukraine, even these achievements are likely to be postponed until the day after never-never. The embassy emphasizes that it is by no means concerned with money. After all, the Russian state will of course ensure that veterans and victims of the blockade live in dignity itself. Rather, it is about “justice, conscience and the sincerity of German politicians who speak of their responsibility for the atrocious crimes of the Nazi regime on the territory of the USSR, including the Leningrad Blockade.”
The FIR combines the memory of the liberation of Leningrad with its support for the justified demands of the survivors.