Opperrabbijn Binyomin Jacobs sprak voor het eerst tijdens de herdenking in Ysselsteyn. (bron: De Limburger / Leon Janssen)
Was er bij het leggen van kransen op Volkstrauertag sprake van verering van Nazi’s of juist niet? De immer terugkerende discussie hierover heeft nu geleid tot een aantal veranderingen bij de jaarlijkse herdenking op de Duitse begraafplaats in Ysselsteyn.
Militairen en gezagsdragers uit binnen en buitenland legden vele jaren lang tijdens Volkstrauertag kransen op de Duitse begraafplaats in Ysselsteyn.
Daar liggen oorlogsslachtoffers en ‘gewone’ Duitse (kind)soldaten uit vooral de Tweede Wereldoorlog begraven, maar ook vele nazi’s en andere oorlogsmisdadigers. Het leggen van kransen zou ook uitgelegd kunnen worden als een eerbetoon aan hen.
Na tientallen jaren is die ceremoniële handeling geschrapt.
Diverse opschriften en aankondigingen gaan veranderen. Zo is de foutieve aankondiging op het centrale punt van de begraafplaats al verdwenen.
Het is slechts een van de veranderingen die bij de oorlogsbegraafplaats zijn doorgevoerd en die er nog aan staan te komen.
Zo is een bord waarop stond aangegeven dat er in Ysselsteyn 32.000 ‘soldaten’ begraven zijn, weggehaald. Er liggen namelijk niet alleen soldaten, maar ook NSB’ers, Nederlandse jodenvervolgers en burgerslachtoffers.
Volgend jaar komt er een gedenksteen op de oorlogsbegraafplaats met een inscriptie die herinnert aan alle slachtoffers van de nationaalsocialistische vervolging in Nederland. Ook is een symposium gepland over Ysselsteyn als een plaats waar ook anders naar het oorlogsverleden gekeken wordt. Een nieuw bezoekerscentrum is al geopend.
Daar is een tentoonstelling te zien waar de lelijke kanten van de oorlog en oorlogsmisdaden voor het voetlicht komen. Er is dus duidelijk wat aan het veranderen bij de Duitse begraafplaats die onder hoede staat van de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge. Die voerde het afgelopen jaar samen met de Duitse ambassade gesprekken met onder anderen vertegenwoordigers van de joodse gemeenschap in Nederland en oud minister Piet Hein Donner, president van de Nederlandse Oorlogsgravenstichting.
En ook met opperrabbijn Binyomin Jacobs, die zich erg kritisch had uitgelaten over de herdenkingen op de Duitse begraafplaats, die hij een verzamelbak van onder meer SS-tuig’ noemde. Mede gevoed door de acties van antifascist Arthur Graaff die te pas en te onpas tekeer gaat tegen de herdenkingen. Jacobs sprak 14 november tijdens de jaarlijkse herdenking, een primeur, over de gruweldaden uit de oorlog, waar bij hij aangaf dat van vergeten en vergeven geen sprake kan zijn.
Zie ook de zeer actuele film over het fascisme ca. 20 jaar geleden uitgebracht door de AFVN als eerbetoon aan de oprichters Henk en Alie van Luttikhuizen, oud-verzetsstrijders en tot de Praagse Lente van 1968 lid van de CPN.
Maar net als Donner en de nieuwe Duitse ambassadeur Cyrill Nunn, vindt hij dat Ysselsteyn kan bijdragen om het niet weer te laten gebeuren.
Of op z’n Duits: Nie wieder!