Enkele dagen geleden deelde de Griekse vereniging PEAEA ons mee dat de rehabilitatie van collaborateurs van het nazi-regime zich zelfs uitbreidt in het Aziatische deel van de voormalige Sovjet-Unie. Onder de noemer van erkenning van “slachtoffers van stalinistische onderdrukking” zullen in Kirgizië soldaten van het “Legioen van Turkistan” van de Wehrmacht worden gerehabiliteerd. Zij waren na de oorlog veroordeeld voor deelname aan oorlogsmisdaden in de bezette gebieden van Polen, Wit-Rusland en Joegoslavië en aan de bloedige onderdrukking van de opstand van Warschau. Zelfs leden van de Moslim Waffen SS eenheden worden vrijgesproken als “slachtoffers van Stalinistische onderdrukking”. De poging om deze oorlogsmisdadigers te rehabiliteren moet worden georganiseerd met behulp van een speciale wet op initiatief van afgevaardigden van partijen die dicht bij de regering staan en de voorzitter van het parlement, Nurlan Shakiev. Alle veroordelingen tot 1953 moeten nietig worden verklaard omdat ze “onwettig” zouden zijn. Dit wetsontwerp sluit aan bij een beleid dat vorig jaar al is begonnen met het hernoemen van straatnamen en wijken in de hoofdstad die dateren uit de Sovjettijd. Het idee is om het land te décommuniceren onder het voorwendsel dat de namen niet Kirgizisch genoeg zijn.
De Socialistische Beweging van Kazachstan (SMK) wees onlangs op soortgelijke inspanningen en maakte duidelijk dat dit al de tweede poging is om oude nazi-collaborateurs historisch te rehabiliteren: In oktober 2019 hadden afgevaardigden van zes partijen die toen in het parlement van het land vertegenwoordigd waren een soortgelijk wetsvoorstel ingediend. Alleen door publieke verontwaardiging, verklaringen van verschillende organisaties en partijen en negatieve reacties in veel media was het wetsvoorstel voor onbepaalde tijd uitgesteld. Nu is het wetsvoorstel opnieuw ingediend en op 23 december in het parlement gepresenteerd.
Andere wetten van dit type in de omringende landen zouden onvermijdelijk volgen op de aanneming van een dergelijke wet. Inspanningen zijn bekend uit Oezbekistan, de Kaukasusrepublieken en Kazachstan zelf, aldus de SMK. In Kazachstan werd bijvoorbeeld in november 2020 een staatscommissie voor rehabilitatie opgericht, die verwees naar het Kirgizische wetsontwerp. In de daaropvolgende maanden organiseerden antifascistische verenigingen een campagne tegen de activiteiten van de staatscommissie om de definitieve rehabilitatie van deelnemers aan anti-Sovjetopstanden en strijders van het Turkistan Legioen van de Wehrmacht en Oost-Moslim SS-eenheden politiek en juridisch te rechtvaardigen. Communistische partijen, progressieve bewegingen en veteranenorganisaties uit verschillende landen hebben dit protest ook internationaal gesteund. Daarom roept de SMK ook deze keer veteranenorganisaties en sociale krachten internationaal op om zich te verzetten tegen dergelijke pogingen om nazi-collaborateurs te rehabiliteren!
Al vele malen hebben de FIR en de daarbij aangesloten federaties zich publiekelijk verzet tegen de rehabilitatie en verheerlijking van nazi-collaborateurs in de Baltische republieken en Oekraïne. Al vele jaren worden in Riga marsen gehouden ter ere van de Letse SS-medewerkers. Niet alleen in Lviv ziet men herdenkingsmarsen ter ere van de 14e Waffen Grenadier Division van de SS (Galicië nr. 1). Ook schandalig zijn de fakkeltochten op nieuwjaarsdag in Kiev en talrijke steden en dorpen in het westen van Oekraïne ter gelegenheid van de verjaardag van fascistenleider Stepan Bandera. Alleen het feit dat veel van Bandera’s aanhangers zich momenteel in de gelederen van het Oekraïense leger bevinden, maakte dat deze marsen dit keer wat kleiner waren dan in voorgaande jaren.
Het belette echter niet dat de politieke inspanningen voor “dé-Russificatie” in Oekraïne nog meer barbaarse vormen aannamen. Eind 2022 werd het beroemde monument voor Odessa’s stichter Catharina II (Catharina de Grote) ontmanteld, omdat het een symbool zou zijn van “Russische onderdrukking”. Enkele dagen geleden werden in Dnipro, de vierde stad van Oekraïne, monumenten voor de Russische dichters en denkers Alexander Poesjkin en Maxim Gorki vernield. Het ministerie van Onderwijs had al bevolen dat hun werken niet meer op school mochten worden onderwezen.
Nog eens 85 objecten in de stad die verband houden met het Sovjet-verleden zullen volgen.
Terwijl de Oekraïense president Vladimir Selensky in een toespraak 2023 uitriep tot het “Jaar van de Overwinning”, zijn we met bezorgdheid getuige van dergelijke voorbeelden van culturele en historische barbarij.
Historical revisionism and cultural barbarism
The Socialist Movement of Kazakhstan (SMK) recently pointed to similar efforts, making it clear that this is already the second attempt to historically rehabilitate old Nazi collaborators: In October 2019, deputies from six parties represented in the country’s parliament at the time had introduced a similar bill. Only due to public outrage, statements by various organizations and parties, and negative reactions in many media outlets, the bill had been postponed indefinitely. Now the bill has been brought out again and presented in the parliament on December 23.
Other laws of this kind in the surrounding countries would inevitably follow the adoption of such a law. Efforts are known from Uzbekistan, the Caucasus republics and Kazakhstan itself, the SMK said. In Kazakhstan, for example, a state rehabilitation commission was established in November 2020, which referred to the Kyrgyz draft law. In the following months, anti-fascist associations organized a campaign against the activities of the State Commission to politically and legally justify the final rehabilitation of participants in anti-Soviet uprisings and fighters of the Turkistan Legion of the Wehrmacht and Eastern Muslim SS units. Communist parties, progressive movements and veterans’ organizations from different countries also supported this protest internationally. Therefore, the SMK calls also this time veterans’ organizations and social forces internationally to oppose such attempts to rehabilitate Nazi collaborators!
Already many times FIR and its member federations have publicly opposed the rehabilitation and glorification of Nazi collaborators in the Baltic republics and Ukraine. For many years, the marches in honor of the Latvian SS collaborators have been held in Riga. Not only in Lviv one can see commemorative marches in honor of the 14th Waffen Grenadier Division of the SS (Galician No. 1). Also scandalous are the torchlight marches on New Year’s Day in Kiev and numerous towns and villages in western Ukraine on the occasion of the birthday of fascist leader Stepan Bandera. Only the fact that many of Bandera’s supporters are currently in the ranks of the Ukrainian army meant that this time these marches were somewhat smaller than in previous years.
However, it did not prevent the political efforts of “de-Russification” in Ukraine from taking further barbaric forms. In late 2022, the famous monument to Odessa’s city founder Catherine II (Catherine the Great) was dismantled, because it allegedly represented a symbol of “Russian oppression”. A few days ago in Dnipro, Ukraine’s fourth largest city, monuments to Russian poets and thinkers Alexander Pushkin and Maxim Gorky were destroyed. The Ministry of Education had already ordered that their works could no longer be taught in school.
Another 85 objects in the city associated with the Soviet past are to follow.
While Ukrainian President Vladimir Selensky declared in a speech 2023 the “Year of Victory”, it is with concern that we witness such examples of cultural and historical barbarism.