(English below)
Op 25 februari herdacht Amsterdam met herdenkingsevenementen een grote antifascistische actie van de Nederlandse arbeidersbeweging 80 jaar geleden. Het was de algemene staking in Amsterdam tegen bezettingsterreur en Jodenvervolging. Gepland ter gelegenheid van dit 80-jarig jubileum waren bijeenkomsten, kranslegging en andere demonstratieve vormen van herdenking bij het monument van de rechtopstaande scheepswerfarbeider.
Daarnaast was voor deze bijeenkomsten een vertegenwoordiger van de FIR uitgenodigd, ondersteund door vakbonden, de AFVN, politieke partijen en maatschappelijke initiatieven.
Door de pandemieontwikkeling zullen de publieksevenementen dit jaar veel kleiner zijn, maar 25 februari 1945 en deze antifascistische daad zullen in het collectieve geheugen van de Nederlanders blijven. Het was de eerste keer in bezet Europa dat brede delen van de beroepsbevolking zich met een algemene staking verzetten tegen antisemitische terreur.
Deze actie was geworteld in de ervaringen van de Nederlandse bevolking met het Duitse bezettingsbeleid. Zoals in alle bezette landen, introduceerde de Reichscommissaris voor Nederland, Arthur Seyß-Inquart, hier de uitzonderlijke wetten tegen Joodse mensen, zoals deze golden in het Duitse Rijk. De antisemitische terreur werd versterkt door de medewerkers van de NSB (voorzitter was Anton Mussert), die met hun geüniformeerde Wehrabteilung (WA) optraden als handhavers van het Duitse bezettingsbeleid. De WA lokte gevechten uit in de joodse wijken van Amsterdam; meerdere keren met als resultaat vuistslagen waarbij ook mannen uit de omliggende arbeiderswijken de joden hielpen. Toen een leider van de WA stierf na een dergelijke vechtpartij, en enkele dagen later joodse kooplieden zich verzetten tegen aanvallen van Duitse Ordnungspolizei, beval de bezettingsmacht represailles tegen joodse inwoners. In de namiddag van 22 februari 1941 reden SS-vliegploegen de Joodse wijk van Amsterdam binnen en arresteerden lukraak joodse mannen. Dit werd gevolgd door een nieuwe inval op het Waterlooplein op 23 februari, waarbij de bevolking toekeek.
Geconfronteerd met dit bezettingsgeweld, nam de Amsterdamse sectie van de illegale CP van Nederland het initiatief en richtte haar kaders en aanhangers, die zowel binnen de administratie als onder de scheepswerfarbeiders goed waren verbonden, op een publiekelijk zichtbare actie van solidariteit met het Joodse volk .
Op de avond van 24 februari waren er folders te vinden in de arbeidersbuurten en andere delen van de stad, waarin stond:
“Toon solidariteit met het Joodse deel van de werkende bevolking. STAAKT!!!, STAAKT!!!, STAAKT!!!” De eis was om alle joodse gevangenen vrij te laten en de WA te ontbinden.
Inderdaad, op 25 februari 1941 werden de stad Amsterdam en de fabrieken lamgelegd door een algemene staking. Ongeveer 40.000 mensen demonstreerden in het stadscentrum. De Duitse bezetting was volledig verrast, maar reageerde daarop met alle brutaliteit. Nu werden de Ordnungspolizei en het leger ingezet en werden stakers lukraak beschoten. Het resultaat: 9 doden en 24 gewonden. Een golf van arrestaties en ontslagen tegen stakers begon. Achttien arbeiders werden geëxecuteerd als “leiders”, anderen werden gedeporteerd naar gevangenissen en concentratiekampen. Ondanks alle opofferingen een heroïsche daad die tot ver buiten Amsterdam werd opgemerkt.
De FIR, die de afgelopen jaren zelf herdacht heeft bij het monument van de rechtopstaande scheepswerfarbeider, bedankt de Nederlandse kameraden van de AfvN en alle antifascisten voor het decennialang levend houden van deze belangrijke gebeurtenis in het maatschappelijk bewustzijn.
80 years ago: Strike against occupation terror and persecution of Jews
On February 25, Amsterdam remembers with commemorative events a great anti-fascist action of the Dutch labor movement 80 years ago. It was the general strike in Amsterdam against occupation terror and persecution of Jews. Planned on the occasion of this 80th anniversary were rallies, wreath-laying and other demonstrative forms of commemoration at the monument of the upright shipyard worker. In addition, a representative of the FIR was invited to these meetings supported by trade unions, the AfvN, political parties and social initiatives. Due to the pandemic development, the public events will be much smaller this year, but February 25, 1945 and this anti-fascist act will remain in the collective memory of the people of the Netherlands. It was the first time in occupied Europe that broad sections of the working population resisted anti-Semitic terror with a general strike.
This action was rooted in the experience of the Dutch population with the German occupation policy. As in all occupied countries, the Reich Commissioner for the Netherlands, Arthur Seyß-Inquart, introduced the exceptional laws against Jewish people, as they applied in the German Reich, here. The anti-Semitic terror was intensified by the collaborators of the NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) (chairman was Anton Mussert), who with their uniformed Wehrabteilung (WA) acted as enforcers of the German occupation policy. The WA provoked fights in the Jewish neighborhoods of Amsterdam; several times resulting in fisticuffs in which men from the surrounding working-class neighborhoods also helped the Jews. When a leader of the WA died after one such brawl, and some days later Jewish merchants resisted assaults by German Ordnungspolizei, the occupation forces ordered reprisals against Jewish residents. On the afternoon of February 22, 1941, SS flying squads drove into the Jewish quarter of Amsterdam and haphazardly arrested Jewish men. This was followed by another raid on Waterloo Square on February 23, with the population watching.
Facing this occupation violence, the Amsterdam section of the illegal CP of the Netherlands took the initiative and oriented its cadres and supporters, who were well connected both in the administration and among the shipyard workers, toward a publicly visible action of solidarity with the Jewish people. On the evening of February 24, leaflets could be found in the workers’ neighborhoods and other parts of the city, saying:
“Show solidarity with the Jewish part of the working population. Strike, strike, strike!” The demand was to release all Jewish prisoners and to dissolve the WA.
Indeed, on February 25, 1941, the city of Amsterdam and the factories were paralyzed by a general strike. About 40,000 people demonstrated in the city center. The German occupation was completely surprised, but subsequently reacted with all brutality. Now the Ordnungspolizei and the military were deployed and strikers were shot at indiscriminately. The result: 9 dead and 24 wounded. A wave of arrests and dismissals against strikers began. Eighteen workers were executed as “ringleaders,” others deported to prisons and concentration camps. Despite all the sacrifices, a heroic act that was noticed far beyond Amsterdam. .
The FIR, which in recent years has itself commemorated at the monument of the upright shipyard worker, thanks the Dutch comrades of the AFVN and all anti-fascists for keeping this important event alive in the social consciousness for decades.
