In alle door het Duitse fascisme en zijn bondgenoten bezette gebieden ontwikkelde zich gewapend verzet, dat de strategische doelstellingen van de bezetters dwarsboomde doordat verschillende divisies voor de strijd moesten worden ingezet en dus aan de frontlinies ontbraken.
(English below)
Partisans of the 42 Regiment of the Greek People’s Liberation Army (ELAS) in the summer of 1944 in Sterea Ellada. Private collection Iassonas Chandrinos (bron: MOG)
Een van de grootste militaire structuren, met op het einde meer dan 100.000 strijders, was het Griekse Volksbevrijdingsleger (Ellinikos Laikos Apelevtherotikos Stratos, ELAS). Het werd op 16 februari 1942 opgericht door het Grieks Nationaal Bevrijdingsfront (Ethnikó Apelevtherotikó Métopo, EAM). De afkorting ELAS staat fonetisch voor “Hellas” in modern Grieks, de eigennaam van Griekenland.
De voornaamste taak van ELAS was de strijd tegen de Duitse en Italiaanse bezettingstroepen. Na de bevrijding moest ELAS de nationale onafhankelijkheid veilig stellen en zorgen voor de invoering van democratische omstandigheden en vrije verkiezingen.
Reeds vóór februari 1942 had Aris Velouchiotis namens de KKE gewapende eenheden in het binnenland bijeengebracht. Na de oprichting van ELAS vormde Velouchiotis in mei de eerste partizaneneenheden, die deelnamen aan de spectaculaire sabotageoperatie op 25 november 1942, het opblazen van de spoorwegbrug van Gorgopotamos.
Samen met de EAM ontwikkelde ELAS zich tot de sterkste en enige supraregionale militaire macht in de Griekse verzetsstrijd.
In 1943 sloten lokale partizanen zich bij ELAS aan. Velouchiotis bleef de “Kapetanios” (leider van de partizanen), die in deze hoedanigheid een legendarische figuur werd in de ELAS bevrijdingsstrijd.
Tegen midden 1943 had ELAS ongeveer 50.000 mannen en vrouwen onder de wapenen. Bijna evenveel maakten weer deel uit van de (ongewapende) ELAS-reserve. Hoewel het Britse hoofdkwartier in feite de monarchistische strijdkrachten steunde, sloot het in juli 1943 een Nationale Bandovereenkomst met ELAS met erkenning als een “geallieerd leger”. De Britten, die ook wapens en materieel leverden, waren vooral geïnteresseerd in aanvallen op de aanvoerroutes van Italiaanse en Duitse troepen.
Tegelijkertijd vocht ELAS voor “bevrijde gebieden” in verschillende delen van Griekenland tot begin 1944. Daar, op 10 maart 1944, riep de EAM de “bergregering” van “Vrij Hellas” uit – het “Politiek Comité van Nationale Bevrijding”.
In de gelederen van de Griekse partizanen bevonden zich ook buitenlandse anti-fascisten. Politieke gevangenen uit Duitse gevangenissen, die gebruikt werden als “Strafdivision 999”, o.a. Wolfgang Abendroth, Ludwig Gehm en Falk Harnack, lid van de “White Rose”, vochten in de rangen van ELAS vanaf de winter 1943. Zelfs Italiaanse soldaten liepen – met hun wapens – over naar ELAS toen Italië zich in 1943 losmaakte van het As-verbond.
Na de militaire overwinning op de Duitse bezettingstroepen ondervonden de ELAS-eenheden echter dat het Britse oppercommando in de eerste plaats begaan was met de ontwapening van de Griekse partizanen en het herstel van de Griekse monarchie.
Toen, tijdens een demonstratie van de EAM tegen de heropgerichte Griekse regering op 3 december 1944 op het Syntagmaplein in Athene, Griekse politietroepen het vuur openden op de ongewapende demonstranten onder het oog van Britse waarnemers, begon ook een militaire confrontatie met de Britse troepen, die eindigde met het Verdrag van Varkiza en de demobilisatie van de ELAS strijdkrachten betekende.
Aangezien de koningsgezinde strijdkrachten – gesteund door het Britse leger – hun vervolging van ELAS-aanhangers met veel geweld voortzetten, wordt terecht gesproken van een Griekse burgeroorlog, die duurde van 1946 tot 1949. Vele gedemobiliseerde ELAS-commandanten moesten met hun gezinnen het land verlaten om te ontsnappen aan de vervolgingen die begonnen. Zij vonden een toevluchtsoord in Bulgarije, Hongarije, Roemenië en Polen.
Pas in 1982 – ondanks massale protesten van rechts – werd in Griekenland een wet aangenomen die de strijd van de EAM/ ELAS erkende als deel van het Nationaal Verzet. De FIR en de daarbij aangesloten federaties hebben deze heldhaftige prestaties van het Griekse verzet voor de nederlaag van de fascistische barbaarsheid reeds vanaf hun oprichting gewaardeerd en zullen deze nooit vergeten.
80 years ago: The Greek People’s Liberation Army emerges.
Partisans of the 42 Regiment of the Greek People’s Liberation Army (ELAS) in the summer of 1944 in Sterea Ellada. Private collection Iassonas Chandrinos (bron: MOG)
One of the largest military structures, with over 100,000 fighters at the end, was the Greek People’s Liberation Army (Ellinikos Laikos Apelevtherotikos Stratos, ELAS). It was founded on February 16, 1942 by the Greek National Liberation Front (Ethnikó Apelevtherotikó Métopo, EAM). The abbreviation ELAS phonetically stands for “Hellas” in Modern Greek, the proper name of Greece. The main task of ELAS was to fight against the German and Italian occupation forces. After the liberation, ELAS was to secure national independence and ensure the establishment of democratic conditions and free elections.
Even before February 1942, Aris Velouchiotis had assembled armed units in the hinterland on behalf of the KKE. After the formation of ELAS, Velouchiotis formed the first partisan units in May, which participated in the spectacular sabotage operation on November 25, 1942, the blowing up of the Gorgopotamos railroad bridge. In conjunction with the EAM, ELAS developed into the strongest and only supra-regional military force in the Greek resistance struggle. It was joined by local partisan groups in 1943. Velouchiotis remained the “Kapetanios” (leader of the partisans), who in this capacity was a legendary figure in the ELAS liberation struggle. By mid-1943, ELAS had about 50,000 men and women under arms. Almost as many again were part of the (unarmed) ELAS reserve. Although British headquarters actually supported the monarchist forces, it entered into a National Band Agreement with ELAS in July 1943 with recognition as an “allied army.” The British, who also supplied arms and materiel, were primarily interested in attacks on the supply routes of Italian and German troops.
At the same time, ELAS fought for “liberated areas” in various parts of Greece until early 1944. There, on March 10, 1944, EAM proclaimed the “mountain government” of “Free Hellas” – the “Political Committee of National Liberation.”
In the ranks of the Greek partisans were also foreign anti-fascists. Political prisoners from German detention centers, who were used as “Strafdivision 999”, among others Wolfgang Abendroth, Ludwig Gehm and Falk Harnack, member of the “White Rose”, fought in the ranks of ELAS from winter 1943. Even Italian soldiers defected – with their weapons – to ELAS when Italy broke away from the Axis alliance in 1943.
After the military victory over the German occupation forces, however, the ELAS units experienced that the British high command was primarily concerned with disarming the Greek partisans and restoring the Greek monarchy. When, during an EAM demonstration against the reestablished Greek government on December 3, 1944, in Athens’ Syntagma Square, Greek police forces opened fire on the unarmed demonstrators under the eyes of British observers, a military confrontation also with the British troops began, which ended with the Treaty of Varkiza and meant the demobilization of the ELAS forces. Since the royalist forces – backed by the British army – continued their persecution of ELAS supporters with great violence, it is rightly called a Greek Civil War, which lasted from 1946 to 1949. Many demobilized ELAS commanders had to leave the country with their families to escape the persecutions that began. They found refuge in Bulgaria, Hungary, Romania and Poland.
Only in 1982 – despite massive protests from the right – a law was passed in Greece that recognized the struggle of EAM/ ELAS as part of the National Resistance. The FIR and its member federations have appreciated these heroic achievements of the Greek resistance for the defeat of the fascist barbarism already since their foundation and will never forget them.
