Deze week werd D-Day herdacht, de landing van de Westerse geallieerden in Normandië en daarmee de opening van het Tweede Front 80 jaar geleden. Het had een gelegenheid moeten zijn om hulde te brengen aan de militaire prestaties van de anti-Hitler coalitie, waarvan de grootste last werd gedragen door het Sovjetleger aan het Oostfront. In plaats daarvan werd het een nieuwe stap in de richting van het herschrijven van de geschiedenis, zoals we de afgelopen jaren in Europa verschillende keren hebben moeten meemaken. In de toespraken van regeringsvertegenwoordigers werd uitsluitend verwezen naar de heroïsche prestatie van de Westerse geallieerden, wier invasie de bevrijding van Europa en de militaire nederlaag van het naziregime teweeg had gebracht. De rol van het Europese verzet, de vrouwen en mannen in de partizaneneenheden die bijdroegen aan de bevrijding van hun landen als onderdeel van de anti-Hitler coalitie, werd simpelweg “vergeten”. En laten we eerlijk zijn, het was de Sovjet-Unie die vrijwel alleen het Duitse fascisme versloeg, de belangrijkste overwinningen vonden immers plaats tijdens de slag in Moskou en de slag in Stalingrad.
Een zichtbare uitdrukking van deze herschrijving van de geschiedenis was het feit dat de belangrijkste vertegenwoordigers van de Sovjetstrijdkrachten, namelijk vertegenwoordigers van Rusland, niet waren uitgenodigd, hetzelfde wat we vijf jaar geleden meemaakten. De Franse regering versterkte deze herziening van de geschiedenis dit jaar door in plaats daarvan de Oekraïense president Zelenski uit te nodigen. Zijn regering “kwalificeerde” zichzelf door de fascist Bandera te rehabiliteren. Dit volgt de lijn om Oekraïne in plaats van het Sovjetleger te noemen als bevrijder van vernietigingskamp Auschwitz, met verwijzing naar de troepen van het 2e Oekraïense Front, die Auschwitz bereikten op 27 januari 1945. Op deze manier geeft de uitnodiging van Zelenski niet alleen een politiek signaal af, maar is het ook een extreme vorm van historische vergetelheid in de Europese Unie.
Toch lijkt een ander aspect van het weggooien van de geschiedenis zich positiever te ontwikkelen. Al enkele jaren protesteren initiatieven en veteranenverenigingen tegen plannen om een soort D-Day Disneyland te bouwen op de historische locatie. Het plan was om een “themapark” te creëren dat bezoekers die geïnteresseerd zijn in geschiedenis zou uitbuiten voor commerciële belangen. Dankzij de activiteiten van het maatschappelijk middenveld, dat ook door FIR werd gesteund, werden de eerdere plannen gestopt. Het doel is om definitieve duidelijkheid te scheppen.
De herdenkingen van dit jaar hebben echter ook in andere opzichten duidelijkheid gebracht. Zelfs 80 jaar na de historische gebeurtenis is de Duitse regering nog steeds niet bereid om meer dan woorden van spijt te uiten voor de fascistische misdaden die tijdens de dagen van D-Day zijn gepleegd. Het feit dat de Duitse president Steinmeier aanwezig zal zijn bij de herdenking verandert daar niets aan. In de herfst van 2023 benadrukte hij dat “we ons als samenleving bewust moeten zijn van onze geschiedenis”, maar hij wees elke verantwoordelijkheid voor deze daden van de hand. De FIR en de antifascistische verenigingen herinneren eraan dat de fascistische bezetters enkele dagen na het begin van de landing in Normandië twee misdaden begingen die decennialang in West-Duitsland waren “vergeten” – de SS-moorden in Tulle en Oradour-sur-Glane. Ter herinnering: op 9 juni 1944 vielen eenheden van de 2e SS Panzer Division “Das Reich” de Franse stad Tulle aan omdat er verzet was geweest in de omgeving. Uit wraak werden 99 Fransen opgehangen aan geïmproviseerde galgen die soldaten van de 2e SS Panzer Division “Das Reich” hadden vastgebonden aan lantaarnpalen, balkonhekken, bomen of telefoonpalen. Het jongste slachtoffer was 17, de oudste 45 jaar oud. Nog eens 100 inwoners werden gedeporteerd naar het concentratiekamp Dachau.
De ergste slachting vond de volgende dag plaats in het dorp Oradour-sur-Glane. Op bevel van SS Brigadeführer Heinz Lammerding werd het hele dorp in brand gestoken in de namiddag van 10 juni en alle inwoners werden gedood. In totaal werden 642 mannen, vrouwen, ouderen, kinderen en zelfs baby’s doodgeschoten, uiteengereten door handgranaten of levend verbrand. Hoewel hij in Frankrijk werd veroordeeld voor oorlogsmisdaden, bleef Heinz Lammerding ongestraft in West-Duitsland.
Tot op de dag van vandaag heeft geen enkele Duitse regering de Duitse verantwoordelijkheid voor deze misdaad erkend, wat ook praktische gevolgen zou hebben voor de slachtoffers en hun familieleden.
Ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van deze misdaden verwacht FIR een duidelijke verklaring van de politiek verantwoordelijken in de Duitse regering die door de slachtoffers en hun nabestaanden als gepast kan worden opgevat. En zo’n verklaring moet ook verwijzen naar de slachtoffers van Duitse oorlogsmisdaden in bijvoorbeeld Griekenland, voormalig Joegoslavië en Italië. Het is politiek fataal als deze Duitse regering denkt dat ze zich kan blijven onttrekken aan de eisen voor compensatie.
Artikel bewerkt door redactie AFVN
80 years of D-Day and fascist crimes – a new view of history?
A visible expression of this rewriting of history was the fact that the main representatives of the Soviet armed forces, namely representatives of Russia, were not invited, the same we experienced five years ago. The French government intensified this revision of history this year by inviting Ukrainian President Selenskyj instead. His government “qualified” itself by rehabilitation of NS-collaborator Bandera. This follows the line to name Ukraine instead of Soviet army as liberator of extermination camp Auschwitz, with reference to the troops of the 2nd Ukrainian Front, which reached Auschwitz on January 27, 1945. In this way, the invitation of Selenskyj not only sends a political signal, but also takes historical forgetfulness in the European Union to the extreme.
Nevertheless, another aspect of the disposal of history seems to be developing more positively. For several years, initiatives and veterans’ associations have been protesting against plans to build a kind of D-Day Disneyland on the historic site. The plan was to create a “theme park” that would exploit visitors interested in history for commercial interests. Thanks to the activities of civil society, which FIR also supported, the previous plans were stopped. The aim here is to create final clarity.
However, this year’s commemorations have brought clarity in other respects. Even 80 years after the historic event, the German government is still not willing to express more than words of regret for the fascist crimes committed during the days of D-Day. The fact that German President Steinmeier will be attending the commemorative event does nothing to change this. In autumn 2023, he emphasized that “as a society, we must be aware of our history”, but he rejected any responsibility for these acts. The FIR and the anti-fascist associations recall that a few days after the start of the Normandy landings, the fascist occupiers committed two crimes that had been “forgotten” for decades in West Germany – the SS massacres in Tulle and Oradour-sur-Glane. As a reminder: on June 9, 1944, units of the 2nd SS Panzer Division “Das Reich” attacked the French town of Tulle because there had been acts of resistance in the surrounding area. In revenge, 99 Frenchmen were hanged from makeshift gallows that soldiers of the 2nd SS Panzer Division “Das Reich” had tied to lampposts, balcony parapets, trees or telephone poles. The youngest victim was 17, the oldest 45 years old. A further 100 inhabitants were deported to Dachau concentration camp.
The worst massacre took place the next day in the village of Oradour-sur-Glane. On the orders of SS Brigadeführer Heinz Lammerding, the entire village was burned down in the afternoon of June 10 and all the inhabitants were killed, only a few managed to escape. A total of 642 men, women, old people, children and even babies were shot, torn apart by hand grenades or burned alive. Although convicted of war crimes in France, Heinz Lammerding went unpunished in West Germany.
Until today, there has been no declaration by a German government acknowledging German responsibility for this crime, which would also have practical consequences for the victims and their relatives.
On the occasion of the 80th anniversary of these crimes, FIR expects a clear statement from those politically responsible in the German government that can be understood as appropriate by the victims and their relatives. And such a statement must also refer to the victims of German war crimes, for example in Greece, the former Yugoslavia and Italy. It is politically fatal if this German government believes that it can continue to evade the demands for compensation.